काठमाडौँ — विगत तीन वर्षदेखि सुस्ताएको घरजग्गा कारोबार पुनः चलायमान हुने संकेत देखिएको छ। ब्याजदरको गिरावट, पूर्वाधारको विस्तार र नीतिगत लचकता जस्ता कारकहरूले बजारमा सकारात्मक वातावरण सिर्जना गरेको देखिन्छ। भूमि व्यवस्थापन तथा अभिलेख विभागका अनुसार चालु आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को वैशाख महिनामा देशभर ५२ हजार ४२३ वटा घरजग्गा कारोबार भएका छन्, जुन पछिल्लो तीन वर्षयताकै उच्च हो।

गत चैतको तुलनामा यो संख्या ५.२० प्रतिशत र अघिल्लो वैशाखको तुलनामा ५.३० प्रतिशतले बढी हो। कारोबारको वृद्धिदर ५ प्रतिशतको हाराहारीमा रहँदा यसले बजार बिस्तारै लयमा फर्किने संकेत दिएको छ। कोरोना महामारीपछि देखिएको आर्थिक अनिश्चितता क्रमशः सामान्य हुँदै गएको र लगानीकर्ताहरूको आत्मविश्वास पनि बढ्दै गएको व्यवसायीहरू बताउँछन्।

आर्थिक वर्षको पहिलो १० महिनामा देशभर कुल ४ लाख २६ हजार ५९४ वटा घरजग्गा कारोबार भएको छ। यद्यपि, गत आर्थिक वर्षको सोही अवधिमा ४ लाख २९ हजारभन्दा बढी कारोबार भएको थियो। तर पछिल्लो समय देखिएको मासिक सुधारले बजारको गति फर्किन थालेको संकेत दिएको व्यवसायीहरूको भनाइ छ।

घरजग्गा कारोबारसँगै सरकारको राजस्व संकलन पनि बढेको छ। गत वर्षको वैशाखमा संकलित ३ अर्ब ९४ करोड ८१ लाख रुपैयाँभन्दा ११.३४ प्रतिशत बढी ४ अर्ब ५४ करोड २२ लाख ९६ हजार रुपैयाँ राजस्व चालु वर्षको वैशाखमा उठेको छ। चालु आवको १० महिनामा जम्मा ३७ अर्ब ७६ करोड ६७ लाख रुपैयाँभन्दा बढी राजस्व संकलन भएको छ, जुन अघिल्लो आवको सोही अवधिको तुलनामा १४.२४ प्रतिशतले बढी हो।

बैंकिङ प्रणालीमा पर्याप्त लगानीयोग्य रकम रहनु र ब्याजदर एकल अंकमा झर्नुले आवास कर्जा लिन सहज बनाएको छ। कतिपय बैंकहरूले घरजग्गा कर्जामा सस्तो ब्याजदरका विशेष योजनासमेत ल्याएका छन्। सडक, विद्युत्, खानेपानीजस्ता पूर्वाधारको विस्तारले पनि विभिन्न क्षेत्रका जग्गालाई आकर्षक बनाउँदै लगेका छन्। नयाँ सहरी क्षेत्रमा माग बढ्दै गएको छ।

साथै, सरकारले मालपोत प्रणालीको डिजिटलीकरण, नक्सा प्रमाणीकरणमा सजिलो प्रक्रिया र लगानीमैत्री कानुनी सुधारजस्ता नीतिगत लचकता ल्याएको छ। यी पहलहरूले समग्र रियल स्टेट कारोबारलाई अझ सकरात्मक दिशा दिने व्यवसायीहरूको अपेक्षा छ।