काठमाडौं — नेपालमा कर्जाको ब्याजदर हालसम्मकै सबैभन्दा न्यून बिन्दुमा झरेको छ। नेपाल राष्ट्र बैंकले कर्जाको भारित औसत ब्याजदर गणना गर्न थालेयताकै सबैभन्दा न्यून दर हाल देखिएको हो। तर ब्याजदर ऐतिहासिक रूपमा घट्दासमेत बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूले अपेक्षाअनुसार कर्जा विस्तार गर्न सकेका छैनन्।

२०८१ चैत मसान्तसम्म वाणिज्य बैंकहरूको कर्जाको भारित औसत ब्याजदर ८.२२ प्रतिशत र निक्षेपको औसत ब्याजदर ४.४५ प्रतिशत कायम भएको छ। स्प्रेड दर ३.७७ प्रतिशत रहेको छ, जुन विगतको तुलनामा न्यून हो। २०६९ असोजमा यो कर्जा ब्याजदर १२.९४ प्रतिशत थियो भने २०७९ फागुनमा १३ प्रतिशतभन्दा माथि पुगेको थियो।

तर ब्याजदर घट्दा पनि कर्जाको माग भने बढ्न सकेको छैन। २०८१ चैतसम्म निजी क्षेत्रमा प्रवाहित कर्जा ३ खर्ब ६१ अर्ब ३ करोड रुपैयाँ पुगेको छ, जुन अघिल्लो वर्षको सोही अवधिको तुलनामा करिब ७.१ प्रतिशत वृद्धि हो। वार्षिक बिन्दुगत आधारमा कर्जा ८.३ प्रतिशतले मात्र बढेको देखिन्छ।

नेपाल राष्ट्र बैंकका अनुसार तरलता प्रशस्त हुँदा बैंकहरू कर्जा लगानीमा प्रतिस्पर्धा गरिरहेका छन्। केही बैंकहरूले त आधार दरमै कर्जा अफर गरिरहेका छन्। तर लगानीयोग्य माग नबढेका कारण बैंकहरूले न्यून ब्याजदरमा पनि कर्जा प्रवाह गर्न सकेका छैनन्।

कर्जाको प्रवाह र धितो संरचना

बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट प्रवाहित कर्जाको ६३.४ प्रतिशत गैर–वित्तीय संस्थागत क्षेत्रमा र ३६.६ प्रतिशत व्यक्तिगत तथा घरपरिवार क्षेत्रमा गएको छ। अघिल्लो वर्ष यो अनुपात क्रमशः ६२.७ र ३७.३ प्रतिशत थियो।

धितो संरचनामा ६५.२ प्रतिशत कर्जा घरजग्गा धितोमा प्रवाहित भएको छ भने १४.६ प्रतिशत कृषि तथा अन्य वस्तुमा आधारित धितोमा लगानी गरिएको छ। अघिल्लो वर्ष क्रमशः ६७.६ र ११.४ प्रतिशत थियो।